VINAGRI News - Trong khi nông dân Mỹ đang chật vật vì nợ nần và giá nông sản lao dốc, vụ thu hoạch ngô kỷ lục năm nay lại trở thành “tin xấu” mới. Dư cung kéo giá giảm sâu, trong khi niềm tin vào dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) và chính sách thương mại của chính quyền Tổng thống Trump tiếp tục bị lung lay.
Jake Guse, một nhân viên khảo sát mùa vụ trong chuyến Pro Farmer Crop Tour năm nay, đang thu thập các mẫu ngô ở phía tây bắc Indiana. Chuyến khảo sát này dựa vào các nỗ lực thực địa để đánh giá quy mô và tình trạng sức khỏe của vụ mùa ngô và đậu tương. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Tóm lược:
> Nông dân Mỹ đối mặt với nợ nần kỷ lục, giá ngô giảm do vụ mùa dư thừa.
> USDA cắt giảm nhân sự, làm dấy lên nghi ngờ về chất lượng dữ liệu thống kê.
> Pro Farmer Crop Tour trở thành nguồn dữ liệu thay thế quan trọng, nhưng cũng gây tranh cãi.
> Sản lượng ngô 2025 được dự báo đạt 16,814 tỷ giạ - mức cao nhất trong gần 160 năm.
> Dư cung tiếp tục gây áp lực giảm giá và đe dọa sinh kế nông dân vùng Trung Tây.
Hai mươi năm trước, Kyle Wendland đã từ bỏ tấm bằng kỹ sư để nối nghiệp cha mình - không chỉ bước vào nghề trồng ngô, mà còn dấn thân vào một thế giới của nợ nần, gian khó và niềm tin kiên định rằng anh có thể mưu sinh trên vùng đất Iowa.
Trang trại của anh mang tên “Comeback Farms” - “Trở lại từ khủng hoảng” - để tưởng nhớ quãng thời gian gia đình suýt mất đất trong cuộc khủng hoảng nông nghiệp những năm 1980.
Mùa hè năm nay, giữa lúc hóa đơn chồng chất và kinh tế nông thôn rơi vào suy thoái, Wendland dẫn đầu một nhóm nông dân băng qua vùng Trung Tây nóng nực, khảo sát đồng ruộng để kiểm chứng tuyên bố của chính quyền Tổng thống Donald Trump rằng Mỹ sắp chứng kiến vụ ngô lớn nhất trong lịch sử - một vụ mùa dồi dào đến mức tiếp tục kéo giá xuống mức thấp nhất trong nhiều năm.
Nông dân Iowa Kyle Wendland đang bế con gái Mila, 5 tuổi, ở sân sau ngôi nhà của họ tại Comeback Farms, gần Fredericksburg, Iowa, trong một quãng nghỉ ngắn của chuyến khảo sát mùa vụ. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Nghi ngờ số liệu của chính phủ
Việc đo đếm bắp ngô bằng tay tưởng chừng đã lỗi thời trong thời đại vệ tinh và trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, cuộc khảo sát thường niên của Pro Farmer Crop Tour vẫn là “hành trình” không thể thiếu, nơi các nông dân tìm kiếm bằng chứng rằng Washington có thể đã đánh giá sai, rằng sâu bệnh hay yếu tố bất ngờ nào đó có thể khiến sản lượng thực tế thấp hơn dự báo.
Từ khi Tổng thống Trump cắt giảm nhân sự và sa thải các chuyên gia thống kê liên bang, nhiều nông dân và giới giao dịch bắt đầu nghi ngờ chất lượng dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) - vốn là “xương sống” của thị trường hàng hóa nông sản.
Hơn 15.000 nhân viên USDA - tương đương 15% lực lượng lao động của bộ - đã nhận ưu đãi tài chính để rời cơ quan theo lệnh tinh giản biên chế của chính quyền Trump. Trong thời gian đó, USDA tạm thời gỡ bỏ một số dữ liệu khí hậu, trì hoãn báo cáo thương mại quan trọng, và xóa bỏ các nội dung liên hệ giữa thuế quan của Trump với tình trạng thâm hụt thương mại ngày càng tăng.
Một số nghiên cứu bị ngừng lại, các báo cáo xuất khẩu phải chỉnh sửa nhiều lần, và khi chính phủ liên bang rơi vào tình trạng đóng cửa, phần lớn dữ liệu của USDA bị “đóng băng” hoặc ngừng công bố.
Dù vậy, USDA khẳng định việc cắt giảm nhân sự “không ảnh hưởng đến khả năng cung cấp dữ liệu kịp thời, chính xác và hữu ích”. Bộ này cho biết đang “rà soát lại các khảo sát không bắt buộc nhằm đảm bảo sử dụng hiệu quả ngân sách và loại bỏ gánh nặng hành chính không cần thiết”.
Vụ mùa bội thu - giá thấp - nợ cao
Giữa cái nóng oi ả của mùa hè, Wendland quyết định tự mình đi bộ khắp các cánh đồng để tận mắt xem tình hình. Nếu cây trồng khỏe mạnh, điều đó đồng nghĩa sản lượng cao, giá thấp, và người nông dân sẽ phải đối mặt với năm thứ ba liên tiếp thua lỗ.
Trên chính nông trại của mình, Wendland nhìn thấy những kho chứa đầy ngô mà giá bán không đủ bù chi phí sản xuất.
“Người ta đang tìm kiếm chút hy vọng ngoài kia,” anh nói.
Tuy nhiên, hy vọng đó càng trở nên mong manh. Năm nay, nợ nông nghiệp của Mỹ dự kiến đạt mức kỷ lục gần 600 tỷ USD, trong bối cảnh các dòng chảy thương mại ngũ cốc toàn cầu thay đổi và ngành nông nghiệp bị tổn thương kéo dài bởi chính sách thương mại khởi xướng dưới thời Tổng thống Trump, được duy trì phần lớn dưới thời Tổng thống Joe Biden và mở rộng trong nhiệm kỳ hai của Trump.
Một người bán hàng rong đang bán các mặt hàng lưu niệm của Trump gần Hebron, Indiana. Trên khắp Vành đai Ngô (Corn Belt), vị tổng thống là một sự hiện diện rõ ràng tại các quầy hàng ven đường, và tác động từ các chính sách của ông được cảm nhận rõ rệt trên thị trường ngũ cốc được định hình bởi những chính sách đó. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Trung Quốc - vốn là khách hàng lớn nhất của đậu tương Mỹ - không mua nổi một giạ nào trong năm nay, sau khi năm ngoái chiếm tới 45% lượng xuất khẩu đậu tương của Mỹ.
Lo sợ điều tồi tệ, nhiều nông dân chuyển sang trồng thêm ngô, kỳ vọng xuất khẩu sang Mexico và Canada, cùng nhu cầu sản xuất ethanol và thức ăn chăn nuôi, sẽ giữ giá ở mức ổn định.
Nhưng mùa vụ thuận lợi quá mức khiến cánh đồng bội thu, giá ngô tiếp tục giảm. “Càng trồng nhiều, càng lỗ nặng,” nhiều nông dân thừa nhận.
Theo Đại học Bang Iowa, nông dân thuê đất cần giá 4,58 USD/giạ để hòa vốn, trong khi giá trung bình tháng 8 chỉ đạt 3,89 USD/giạ.
Mike Berdo, một chủ trại bò và nhân viên khảo sát mùa vụ ở Iowa, đang đổ thức ăn viên cho đàn gia súc của mình tại trang trại của ông ở Washington, Iowa. Giá ngũ cốc thấp đã giúp giảm chi phí thức ăn chăn nuôi cho hoạt động chăn nuôi gia đình của họ. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Khảo sát thực địa và tranh cãi dữ liệu
Cuộc khảo sát Pro Farmer Crop Tour - vốn có uy tín từ thập niên 1970 - quy tụ hơn 1.600 cánh đồng ngô và đậu tương trên khắp các bang nông nghiệp trọng điểm như Ohio, Indiana, Iowa, Minnesota, Nam Dakota và Nebraska.
Sau khi USDA ngừng thu thập mẫu ngô và đậu tương cho báo cáo sản xuất tháng 8, các dữ liệu “thủ công” từ Crop Tour càng trở nên giá trị. Tuy nhiên, chỉ 14.900 nông dân tham gia khảo sát năm nay, giảm 27% so với năm 2020.
Ngày 12/8, USDA dự báo vụ ngô lớn nhất kể từ năm 1866 - đạt 16,7 tỷ giạ, đủ lấp đầy mọi kho chứa trên khắp nước Mỹ và nuôi gia súc trong nửa năm. Giá ngô ngay lập tức giảm mạnh.
Trên mạng xã hội, nhiều nông dân cho rằng USDA đã phớt lờ thiệt hại thực tế tại địa phương họ - từ mưa đá, gió lớn đến bệnh lá ngô.
Kyle Wendland kiểm tra các cánh đồng ngô của chính mình tại trang trại ở Fredericksburg, Iowa, sau khi anh ấy và các nhân viên khảo sát khác trong đoàn phát hiện các dấu hiệu bệnh cây trồng. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Ngày 17/8, Wendland cùng hàng chục người khác - nông dân, nhà môi giới và thương nhân - lên đường trong hành trình xuyên vùng Trung Tây. Một nhóm khác khảo sát Nam Dakota. Ngay cả nhân viên USDA cũng tham gia để tự kiểm chứng tình hình.
Những người kỳ cựu như Wendland (đã tham gia 18 lần) nói rằng họ tin tưởng dữ liệu USDA, vì “chúng tôi biết rõ người làm ra các con số đó.” Nhưng họ cũng thừa nhận: “Thiên nhiên luôn thay đổi, đúng hôm nay có thể sai ngày mai.”
Các nhân viên khảo sát mùa vụ tập trung tại bãi đỗ xe của một khách sạn ở Bloomington, Illinois, sau một ngày làm việc ngoài đồng để chia sẻ ghi chép và uống vài cốc bia. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Vào ngày cuối cùng của chuyến khảo sát, các nhân viên khảo sát Mike Berdo và Kyle Wendland thư giãn bên cạnh những chiếc xe tải của họ ở Rochester, Minnesota. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
“Dừng lại mỗi 13 dặm”
Theo quy định của tour, các nhóm phải dừng lại sau mỗi 13 dặm, đo 30 feet ngô và đếm số lượng quả đậu dài hơn 0,6 cm. Mục tiêu là tính ngẫu nhiên - hàng trăm mẫu không hoàn hảo tạo nên bức tranh toàn cảnh.
Tuy nhiên, bên ngoài cuộc khảo sát, sự giận dữ lan rộng. Một nhà kinh tế trưởng của công ty tài chính StoneX Group bị đe dọa trên mạng sau khi ước tính sản lượng ngô Mỹ ở mức 16,334 tỷ giạ - thấp hơn USDA.
Các nhân viên khảo sát mùa vụ (crop scouts) đo và ghi lại chiều dài của các bắp ngô từ một cánh đồng ở Hạt Marshall, Illinois. Dữ liệu này được tổng hợp và sử dụng để ước tính sản lượng (năng suất) ngô và tiềm năng mùa vụ. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
“Dừng lại mỗi 21 km, lấy mẫu và đo 9 mét ngô, đếm số quả đậu tương dài hơn 0,6 cm.”
Một phần của sự tức giận trong giới nông dân bắt nguồn từ nỗi sợ hãi. Nợ nông nghiệp được dự báo sẽ đạt gần 600 tỷ USD trong năm nay, mức cao kỷ lục. Khi điều kiện tín dụng xấu đi, các ngân hàng trở nên thận trọng hơn trong việc cho vay, theo báo cáo của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Kansas City và các tổ chức cho vay nông nghiệp.
Đối với những người trồng trọt đang gánh nhiều nợ, điều này có thể đồng nghĩa với việc phải trả lãi suất cao hơn để trang trải chi phí gieo trồng vụ xuân, hoặc thậm chí bị từ chối cho vay bởi chính ngân hàng quen thuộc của họ, theo các cuộc phỏng vấn với khoảng một chục nông dân trồng ngũ cốc.
Khi các nhóm khảo sát rong ruổi khắp vùng Trung Tây, những rắc rối mà nông dân không nhận thấy khi trả lời khảo sát của USDA hồi cuối tháng 7 bắt đầu lộ rõ. Bệnh rỉ sắt phương Nam (Southern Rust) - một loại bệnh nấm hại cây trồng - đã xuất hiện trên lá ngô, để lại những đốm đen như nhựa đường hoặc đỏ như bột ớt paprika. Bào tử của nấm bám dính lên áo sơ mi và mũ lưỡi trai của những người đi khảo sát.
Kyle Wendland mang các mẫu ngô và một sợi dây thừng dùng để đánh dấu các đoạn cánh đồng dài 30 foot tại Hạt Howard, Iowa. Các nhân viên khảo sát thu thập và đếm bắp ngô để ước tính sản lượng trên khắp vùng Trung Tây (Midwest). Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Nhân viên khảo sát Dustin Guy đang kiểm tra một lá ngô bị lốm đốm bệnh rỉ sắt phương Nam (Southern rust) ở Indiana. Bệnh thực vật này đã được phát hiện trên khắp vành đai Ngô (Corn Belt). Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Kyle Wendland kiểm tra mùa ngô của chính mình cùng với nhà nông học địa phương Josh Thiessen, tìm kiếm các dấu hiệu bệnh thực vật. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Dù vậy, mùa vụ vẫn cực kỳ bội thu. Những bức ảnh cánh đồng ngô trĩu hạt, hàng cây dày đặc lan truyền nhanh chóng trên mạng. Tâm trạng của nông dân trở nên căng thẳng, khi các cuộc thảo luận trực tuyến chuyển từ lo lắng sang chế giễu.
Một buổi chiều, Mike Berdo, một chủ trang trại chăn nuôi bò ở Iowa, người cao tới 1m93 và nổi tiếng vui tính, lái chiếc xe bán tải màu vàng vào lối đi của một cánh đồng để lấy mẫu. Tuy nhiên, một người đàn ông từ trang trại gần đó đã chặn xe anh ta, cáo buộc xâm phạm đất đai.
Berdo giải thích rằng anh là thành viên của đoàn khảo sát, thậm chí còn đưa tặng một chiếc mũ để xoa dịu tình hình. Người đàn ông kia vẫn tức giận lái xe bỏ đi.
Cái giá của sự dư thừa
Trong khi các tập đoàn nông nghiệp lớn có thể mua dữ liệu phân tích đắt tiền, đa số nông dân Mỹ và thế giới vẫn phụ thuộc vào dữ liệu công của USDA để đưa ra quyết định sản xuất.
Song lực lượng này đang thu hẹp đáng kể: Cơ quan Thống kê Nông nghiệp Quốc gia (NASS) mất 243 nhân viên - gần 1/3 nhân sự. Cơ quan Nghiên cứu Kinh tế (ERS) mất 27%. Khi chính phủ đóng cửa, 94% nhân viên ERS và 91% nhân viên NASS bị cho nghỉ tạm thời.
Dữ liệu USDA có thể làm rung chuyển thị trường hàng hóa - chỉ cần một báo cáo sai lệch cũng đủ khiến giá nông sản biến động mạnh. Điều quan trọng nhất, theo giới giao dịch, không phải độ chính xác tuyệt đối mà là tính nhất quán giữa dữ liệu USDA và kỳ vọng thị trường.
Một cảnh quay bằng máy bay không người lái cho thấy ngô đang được chất lên xe tải từ một kho chứa ngũ cốc (silo) gần Sumner, Iowa. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Tuy nhiên, những tín hiệu đáng lo đã xuất hiện vào tháng 5, USDA hoãn báo cáo thương mại quý, loại bỏ phân tích liên quan đến thâm hụt thương mại và thuế quan. Sau đó là hàng loạt sai sót như báo cáo bán nhầm 135.000 tấn ngô cho Trung Quốc, thực ra là Hàn Quốc và thông báo bán 68.000 tấn đậu tương cho Trung Quốc, nhưng thực tế đã diễn ra từ tháng 1.
Một số khảo sát, như Điều tra Lao động Nông nghiệp và Khảo sát An ninh Lương thực Hộ gia đình, đã bị hủy bỏ hoàn toàn.
Ngày 22/8, Pro Farmer công bố ước tính riêng: 16,204 tỷ giạ, thấp hơn USDA, nhưng vẫn là kỷ lục của tour khảo sát. Kết quả này bị cả hai phía chỉ trích - nông dân cho rằng quá cao, còn giới phân tích cho rằng tour “chiều lòng nông dân” bằng cách đưa ra con số thấp.
Những hàng ngô đã được bóc vỏ nằm dọc ở tiền cảnh trong khi các thành viên hội đồng đang phát biểu trước một khán phòng chật kín người vào ngày cuối cùng của sự kiện Pro Farmer Crop Tour tại Rochester, Minnesota. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Emily Flory Carolan, điều phối viên dữ liệu của chuyến khảo sát, trao đổi với các đồng nghiệp trong một phòng khách sạn ở Rochester, Minnesota, để chuẩn bị các ước tính sản lượng cuối cùng. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Nông dân và các chuyên gia trong ngành lắng nghe thông tin cập nhật về đồng ruộng - về tình trạng mùa màng và các dấu hiệu dịch bệnh - trong một cuộc họp của đoàn khảo sát tại Riverside, Iowa. Ảnh: Reuters/Evelyn Hockstein
Ba tuần sau, USDA nâng dự báo lên 16,814 tỷ giạ, xác nhận sản lượng ngô kỷ lục của Mỹ và cho thấy diện tích gieo trồng lớn nhất kể từ sau thời kỳ đại Khủng hoảng kinh tế.
NPK/Vinagri News (Reuters)
No comments:
Post a Comment