VINAGRI News - Sau một năm phản đối mạnh mẽ và giữa lúc vẫn còn lệnh cấm của chính quyền bang, các nhà máy xay xát gạo ở Punjab (Ấn Độ) bất ngờ quay lại thu mua và lưu trữ lúa lai trong vụ kharif 2025. Nguyên nhân chính đến từ năng suất lúa giảm mạnh do thời tiết bất lợi, khiến các cơ sở xay xát lo thiếu nguyên liệu duy trì hoạt động.
Tóm lược:
> Các nhà máy xay xát gạo Punjab (Ấn Độ) bất ngờ quay lại thu mua và lưu trữ lúa lai trong vụ kharif 2025, dù từng phản đối mạnh mẽ và có lệnh cấm của chính quyền bang.
> Nguyên nhân: Thời tiết bất thường làm năng suất lúa giảm mạnh, khiến nhà máy lo thiếu nguyên liệu duy trì hoạt động.
> Nông dân chỉ trích các nhà máy “hai mặt”: năm ngoái từ chối lúa lai, năm nay lại thu mua ồ ạt.
> Chuyên gia cho rằng vấn đề không nằm ở giống mà ở kỹ thuật thu hoạch, sấy và máy móc lỗi thời; khuyến nghị Punjab cần chính sách dài hạn, nhất quán và khoa học về giống lai.
Một năm sau khi kịch liệt phản đối giống lúa lai, các nhà máy xay xát gạo tại Punjab nay lại đua nhau thu mua loại lúa này - bất chấp lệnh cấm bán hạt giống lai của chính quyền bang. Đây là bước ngoặt đáng chú ý, nhất là khi vụ kiện pháp lý liên quan đến việc sử dụng giống lai vẫn chưa ngã ngũ.
Năm ngoái, giới xay xát từng phản đối dữ dội, cho rằng lúa lai cho tỷ lệ thu hồi gạo (OTR) thấp hơn mức 67% do Tổng công ty Lương thực Ấn Độ (FCI) quy định, chỉ đạt 60 - 63%, gây thiệt hại lớn trong các hợp đồng thu mua của chính phủ. Đáp lại, chính quyền Punjab đã ban hành lệnh cấm bán hạt giống lúa lai phi-Basmati trước vụ kharif 2025, viện lý do năng suất xay xát thấp và chi phí giống cao. Tuy nhiên, vụ kiện kéo dài khiến lệnh cấm không thể thực thi kịp thời, và nhiều nông dân vẫn kịp mua giống lai từ Haryana và Himachal Pradesh để gieo trồng.
Vì sao nhà máy xay xát đổi thái độ?
Thời tiết thất thường là nguyên nhân chính.
Mưa kéo dài đầu tháng 9, nắng nóng cuối tháng 9, rồi đợt nóng đầu tháng 10 và mưa trái mùa sau đó đã làm hỏng quá trình trổ bông, thụ phấn và giảm năng suất đáng kể. Nhiều khu vực chỉ đạt 22 - 23 tạ/acre, thấp hơn mức trung bình 28 - 30 tạ/acre của các năm trước.
Trước nguy cơ thiếu nguyên liệu để duy trì hoạt động, các nhà máy đành chấp nhận thu mua lúa lai dù tỷ lệ xay xát thấp hơn.
“Không còn lựa chọn nào khác, chúng tôi đã dự trữ lượng lớn lúa lai trong kho,” một chủ nhà máy ở Kapurthala nói. “Dù năng suất thấp, nhưng ít nhất vẫn có hàng để chạy máy.”
Một chủ nhà máy khác tại Ludhiana cho biết:
“Nếu không mua lúa lai, chúng tôi đã hết hàng từ sớm. Thà chịu lỗ do OTR thấp còn hơn phải ngừng hoạt động.”
Phản ứng của nông dân
Nông dân cho rằng các nhà máy đang thể hiện “sự đạo đức giả”.
“Năm ngoái, chúng tôi thu thêm 5 - 6 tạ/acre nhờ lúa lai, nhưng họ từ chối mua. Năm nay năng suất thấp, họ lại mua hết lúa lai có thể,” ông Baldev Singh ở Muktsar Sahib nói.
Theo nông dân, cần có chính sách nhất quán, dựa trên khoa học, thay vì cấm đoán cảm tính rồi lại âm thầm thu mua khi cần.
Góc nhìn chuyên gia
Các chuyên gia nông nghiệp cho rằng vấn đề OTR thấp không nằm ở giống, mà ở khâu thu hoạch và sấy không đúng kỹ thuật, cùng với thiết bị xay xát lạc hậu tại nhiều nhà máy.
Họ cũng nhấn mạnh rằng, chính quyền bang không có thẩm quyền cấm giống lai đã được trung ương công nhận theo Luật Hạt giống 1966.
Ông Ajai Rana, Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Hạt giống Ấn Độ (FSII), nhận định:
“Vấn đề lúa lai ở Punjab phản ánh thế khó giữa lợi ích của nông dân, nhà máy và chính phủ. Trong bối cảnh khí hậu biến động, Punjab cần một chiến lược dài hạn thay vì quyết định ngắn hạn từng mùa.”
Hiện 8 giống lúa lai được khuyến nghị chính thức tại Punjab, do các công ty như Savannah, Bayer, Corteva và VNR cung cấp, với năng suất 35 - 40 tạ/acre, thời gian sinh trưởng 125 - 130 ngày - được xem là phù hợp trong bối cảnh thiếu nước và áp lực giảm rơm rạ đốt sau thu hoạch.
Các hiệp hội nông dân và chuyên gia cùng kêu gọi một chính sách minh bạch, dựa trên khoa học cho lúa lai - tránh tình trạng “cấm rồi lại dùng” gây thiệt hại cho cả nông dân lẫn doanh nghiệp.
Trong khi biến đổi khí hậu tiếp tục gây rủi ro cho nông nghiệp, Punjab cần một lộ trình dài hạn cân bằng giữa năng suất, bền vững và tiêu chuẩn chế biến, để đảm bảo an ninh lương thực và ổn định chuỗi giá trị gạo.
NPK/ Vinagri News (Indian Express)
No comments:
Post a Comment