VINAGRI News - Olam Agri Vietnam nhận định lệnh cấm nhập khẩu gạo của Philippines - quốc gia mua gạo lớn nhất thế giới - nhiều khả năng sẽ không kéo dài đến tháng 4/2026 do nước này phải giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn cung nội địa gần 3 triệu tấn/năm. Trong khi đó, cạnh tranh giữa Việt Nam và Thái Lan trong xuất khẩu gạo ngày càng gay gắt, còn giá gạo trắng toàn cầu đang chịu áp lực giảm vì nguồn cung dồi dào và nhu cầu yếu.
Tóm lược:
> Lệnh cấm nhập khẩu gạo của Philippines khó kéo dài đến tháng 4/2026.
> Thiếu hụt nguồn cung nội địa gần 3 triệu tấn buộc nước này phải nhập khẩu.
> Việt Nam và Thái Lan cạnh tranh gay gắt trong xuất khẩu gạo.
> Giá gạo trắng toàn cầu giảm, người mua chuyển hướng sang Thái Lan.
> Thuế nhập khẩu và VAT 5% gây áp lực lên lợi nhuận doanh nghiệp.
> Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu sang châu Phi, Trung Quốc, Đông Nam Á.
> Triển vọng 2026: nền tảng vững, song chịu áp lực giá và chính sách.
Lệnh cấm nhập khẩu gạo từ Philippines - quốc gia mua gạo lớn nhất thế giới - nhiều khả năng sẽ không kéo dài đến tháng 4 năm 2026, theo nhận định của ông Mohit Agarwal, Phó Chủ tịch cấp cao kiêm Giám đốc quốc gia Olam Agri Vietnam, trong cuộc phỏng vấn với S&P Global Commodity Insights ngày 28/10.
Ông Agarwal cho biết, sản lượng gạo nội địa của Philippines đạt khoảng 12 triệu tấn mỗi năm, trong khi nhu cầu tiêu thụ lên đến 14,5 triệu tấn, tạo ra mức thiếu hụt gần 3 triệu tấn buộc nước này phải nhập khẩu. Theo ước tính của S&P Global, sản lượng gạo xay xát niên vụ 2025 - 2026 (tháng 7 - 6) của Philippines dự kiến giảm nhẹ 0,5% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 12,3 triệu tấn.
Lệnh tạm ngừng nhập khẩu và khả năng gia hạn
Ngày 6/8, Chính phủ Philippines quyết định tạm ngừng nhập khẩu gạo trong 60 ngày kể từ 1/9 nhằm hỗ trợ nông dân trong nước khi giá giảm mạnh vào mùa thu hoạch.
Đến đầu tháng 10, Bộ trưởng Nông nghiệp Francisco Tiu Laurel Jr. thông báo gia hạn lệnh cấm đến tháng 4/2026, ngoại trừ khoảng 300.000 tấn gạo được phép nhập khẩu trong tháng 1 nhằm bổ sung nguồn cung.
Ông Agarwal nhận định rằng, dù giá gạo thế giới đã hạ nhiệt, nhưng Philippines vẫn là khách hàng chủ chốt trong thương mại toàn cầu và chính phủ nước này hiểu rõ nguy cơ thiếu hụt nguồn cung nếu duy trì chính sách hạn chế nhập khẩu quá lâu.
Cạnh tranh gay gắt giữa Việt Nam và Thái Lan
Ông Agarwal nhấn mạnh sự cạnh tranh khốc liệt giữa Việt Nam và Thái Lan trong cuộc đua giữ vị trí nhà xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, cho rằng Thái Lan có thể vượt Việt Nam nếu xu hướng hiện tại vẫn tiếp diễn.
Số liệu sơ bộ của Tổng cục Hải quan Việt Nam cho thấy, trong giai đoạn tháng 1 - 9, Việt Nam xuất khẩu khoảng 6,8 triệu tấn gạo, giảm 2% so với cùng kỳ năm trước. “Việt Nam vẫn đang dẫn đầu, nhưng cạnh tranh rất gay gắt, đặc biệt là khi Philippines tạm thời rút khỏi thị trường,” ông nói.
Trong khi đó, xuất khẩu gạo Thái Lan giảm 25%, còn 4,2 triệu tấn trong giai đoạn tháng 1 - 7, theo Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan.
Giá gạo chịu áp lực, người mua chuyển hướng sang Thái Lan
Ông Agarwal cho biết, giá gạo toàn cầu giảm và nhu cầu yếu đã gây áp lực lên các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, đặc biệt là gạo trắng.
“Người mua hiện không sẵn sàng trả thêm 30 USD/tấn để mua gạo trắng Việt Nam, mà có xu hướng chuyển sang gạo Thái Lan,” ông nói.
Với vụ thu hoạch thu/đông đang diễn ra, ông dự báo giá gạo trắng sẽ tiếp tục giảm nhẹ, trong khi nhu cầu với giống DT8 (Fragrant 5%) - loại gạo thơm cấp thấp phổ biến của Việt Nam - vẫn ổn định.
Thuế nhập khẩu và chính sách VAT ảnh hưởng tới lợi nhuận thương mại
Hiện tại, thuế nhập khẩu gạo vào Philippines đang ở mức 15%, nhưng nếu tăng lên 35%, ông Agarwal ước tính giá gạo nhập khẩu sẽ tăng thêm khoảng 60 - 80 USD/tấn.
Theo dữ liệu của Platts (S&P Global Commodity Insights), ngày 27/10: Gạo thơm Việt Nam 5% tấm đạt 429 USD/tấn FOB, giảm 1 USD/tấn so với tuần trước. Gạo trắng Việt Nam 5% tấm đạt 360 USD/tấn FOB, tăng 1 USD/tấn. Gạo trắng Thái Lan 5% tấm đạt 333 USD/tấn FOB, tăng 2 USD/tấn.
Ông cho biết, chính phủ Philippines áp dụng chính sách thuế nhằm tăng ngân sách tái đầu tư cho nông dân trong nước, nhưng biện pháp này cũng làm giảm khả năng chi trả của người tiêu dùng.
Tại Việt Nam, các doanh nghiệp xuất khẩu còn đối mặt với thuế VAT 5% áp dụng từ ngày 1/7, khiến chi phí tăng và dòng vốn bị ứ đọng trong quá trình hoàn thuế. Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) hiện đang làm việc với Chính phủ để xin miễn giảm thuế VAT cho mặt hàng gạo xuất khẩu.
Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu
Để bù đắp sự sụt giảm đơn hàng từ Philippines và Indonesia, Việt Nam đang tăng cường xuất khẩu sang các thị trường khác.
“Xuất khẩu gạo sang châu Phi đã tăng 21%, và giá thấp hơn sẽ tiếp tục kích thích nhu cầu từ châu Phi và Trung Quốc,” ông Agarwal cho biết.
Ngoài ra, Singapore, Malaysia và Hong Kong cũng là những thị trường tiềm năng đang được Việt Nam thúc đẩy, đồng thời đàm phán mở rộng Hiệp định thương mại tự do với châu Âu (EVFTA+).
Tuy nhiên, giá gạo giảm đã ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của nông dân. Ông nói thêm: “Nông dân đang chịu áp lực lớn. Việc chuyển sang cây trồng khác không thể diễn ra ngay mà cần nhiều vụ mùa điều chỉnh.”
Việt Nam hiện vẫn nhập khẩu lúa từ Campuchia để bổ sung nguồn cung trong nước, một bước đi hợp lý về mặt tài chính, nhưng ông cảnh báo nếu giá gạo tiếp tục ở mức thấp, hoạt động nhập khẩu này có thể bị gián đoạn.
Triển vọng năm 2026: Nền tảng vững nhưng đối mặt thách thức
Đánh giá triển vọng năm 2026, ông Agarwal cho rằng nền tảng của ngành gạo Việt Nam vẫn vững chắc, dù phải đối mặt với nhiều thách thức về giá và chính sách.
“Chín tháng đầu năm nay, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam vẫn đạt kết quả tốt, với 90% lượng xuất khẩu đến từ vụ đông xuân và hè thu, trước khi Philippines áp dụng lệnh cấm nhập khẩu,” ông cho biết.
Ông kỳ vọng vụ đông xuân 2026 sẽ mang lại tín hiệu tích cực khi thị trường ổn định trở lại.
Theo dữ liệu của S&P Global Commodity Insights, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong niên vụ 2025 - 2026 được dự báo đạt 7,4 triệu tấn, giảm 8,64% so với năm trước, nhưng vẫn duy trì vị thế vững trên thị trường toàn cầu.
NPK/Vinagri News (S&P Global)
No comments:
Post a Comment