VINAGRI News - Ngành điều Nigeria đang rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng khi thương nhân nước ngoài chi phối thị trường, mua gom trực tiếp từ nông dân với giá thao túng, khiến nông dân thua lỗ, vướng nợ, và chuỗi giá trị bị tê liệt. Trong khi đó, xung đột nội bộ trong Hiệp hội Điều Quốc gia (NCAN) càng khiến tình hình thêm rối ren, đe dọa vị thế xuất khẩu hàng đầu của Nigeria tại châu Phi.
Tóm lược:
> Thương nhân nước ngoài (Ấn Độ, Liban, Trung Quốc…) “chiếm” thị trường điều, mua trực tiếp từ nông dân, phá vỡ chuỗi giá trị nội địa.
> Nông dân Nigeria lâm cảnh nợ nần do bị ép giá, không thể bán được hàng với lợi nhuận hợp lý.
> Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu trong nước mất đối tác quốc tế do xuất khẩu hạt điều non, kém chất lượng.
> Mâu thuẫn nội bộ trong NCAN leo thang: hai phe tranh giành quyền lãnh đạo, đổ lỗi lẫn nhau.
> Nguy cơ Nigeria mất vị thế top đầu sản xuất điều châu Phi nếu chính phủ không sớm can thiệp.
Ngành điều Nigeria - từng là niềm tự hào trong xuất khẩu phi dầu mỏ - đang chìm trong khủng hoảng nghiêm trọng do thương nhân nước ngoài xâm nhập, thao túng giá và làm tê liệt chuỗi cung ứng nội địa, khiến hàng loạt nông dân rơi vào cảnh nợ nần và mất thu nhập.
Ông Ademola Adesokan, Chủ tịch Hiệp hội Điều Quốc gia Nigeria (NCAN), cho biết hoạt động không kiểm soát của các thương nhân nước ngoài tại các khu vực thu mua nguyên liệu (farm gate) đã khiến toàn bộ ngành “rơi vào hỗn loạn”.
“Cửa ngõ nông sản của chúng tôi đang bị lợi dụng. Chúng tôi cần có cơ chế phối hợp giữa hải quan và nhập cư để bảo vệ nông dân và thiết lập lại trật tự trong chuỗi cung ứng,” ông Adesokan nói.
Ông cho biết nhiều nông dân lâm cảnh nợ nần, không thể bán được điều với giá hợp lý vì thị trường đã bị chiếm lĩnh. “Nông dân đang bị lợi dụng rồi bị bỏ rơi. Thị trường không còn ổn định,” ông nói thêm.
Chuỗi giá trị bị phá vỡ, nông dân mất trắng
Tổng thư ký quốc gia của NCAN, Olarotimi Ayeka, cho biết ngành điều Nigeria đã mất hàng tỷ naira và nhiều đối tác quốc tế do việc xuất khẩu hạt điều non, chất lượng thấp, cùng sự can thiệp của thương nhân ngoại.
“Các nhà xuất khẩu nước ngoài vượt qua toàn bộ chuỗi giá trị, mua trực tiếp từ nông dân với giá cao giả tạo, khiến thương lái nội địa không thể cạnh tranh,” ông Ayeka nói.
“Họ chỉ ở Nigeria trong hai tháng cao điểm (tháng 2 và 3) để mua gom hàng, sau đó rút lui sang các nước khác như Tanzania, Guinea-Bissau, Bờ Biển Ngà, Benin... để lại đống hàng tồn và nông dân tuyệt vọng.”
Ayeka cho biết thêm, sự thao túng này còn được dung túng bởi một số thành viên nội bộ NCAN, những người nhận “hoa hồng” từ các nhà đầu tư nước ngoài để chống lại nỗ lực cải tổ của hiệp hội.
“Họ cấu kết với người Ấn Độ, Liban, Trung Quốc - những người đang bóp méo thị trường. Họ thu tiền riêng, khiến mọi nỗ lực cải cách trở nên vô ích,” ông nói.
Nội chiến trong hiệp hội: hai phe cáo buộc lẫn nhau
Khủng hoảng trong NCAN càng trầm trọng khi ban lãnh đạo hiện tại do ông Adesokan đứng đầu sa thải cựu Chủ tịch Ojo Joseph Ajanaku và ban chấp hành cũ, cáo buộc họ “không hành động quyết liệt để cứu ngành”.
Tuy nhiên, ông Ajanaku bác bỏ mọi cáo buộc, khẳng định mình vẫn là chủ tịch hợp pháp của NCAN và tố ngược đối phương là “những kẻ cơ hội”.
Trong tuyên bố chính thức, ông Ajanaku nêu: “Cuộc bầu cử của NCAN ngày 23/11/2024 tại Abuja đã bầu tôi làm Chủ tịch Quốc gia và được Ban Quản trị chứng nhận. Mọi cáo buộc chống lại tôi đều vô căn cứ. Những người tự nhận là ban điều hành lâm thời chỉ là nhóm người lợi dụng tình hình để trục lợi.”
Ông nhấn mạnh NCAN “vẫn là một khối thống nhất và sẵn sàng hợp tác với các đối tác kinh doanh”, đồng thời cảnh báo nhóm đối thủ dừng “vu khống và phá hoại uy tín của hiệp hội”.
Nguy cơ đánh mất vị thế xuất khẩu hàng đầu
Các chuyên gia cảnh báo nếu chính phủ không sớm can thiệp, Nigeria có thể đánh mất vị thế một trong những nước sản xuất điều hàng đầu châu Phi, vào tay các nước nhỏ hơn trong khu vực.
Ngành điều từng tạo ra hàng ngàn việc làm và nguồn thu ngoại tệ đáng kể, nay lại bị tê liệt bởi thiếu quản lý, cạnh tranh bất bình đẳng và chia rẽ nội bộ.
Ông Adesokan kết luận: “Nếu không có cơ cấu quản lý rõ ràng và sự can thiệp của chính phủ, ngành điều Nigeria sẽ tiếp tục suy sụp. Nông dân thua lỗ, thương nhân thua lỗ, và quốc gia mất nguồn ngoại tệ quý giá.”
Cuộc khủng hoảng của ngành điều Nigeria đang trở thành biểu tượng của sự suy thoái trong lĩnh vực nông sản phi dầu mỏ, nơi mà lợi ích ngắn hạn, thiếu quy định và tranh chấp nội bộ đang hủy hoại một ngành từng đầy tiềm năng.
NPK/ Vinagri News (The Sun Nigeria)
No comments:
Post a Comment