VINAGRI News - Việt Nam đang nổi lên như “người cân bằng thầm lặng” trong căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, khi có thể tăng mua đậu tương Mỹ để giúp Washington giảm áp lực dư cung, đồng thời tạo lợi thế trong đàm phán thuế song phương. Việc này nếu được thực hiện khéo léo có thể giúp Việt Nam giảm thặng dư thương mại với Mỹ mà vẫn duy trì quan hệ ổn định với Trung Quốc.
Tóm lược:
> Mỹ dư thừa đậu tương do Trung Quốc ngừng nhập khẩu để gây sức ép trong đàm phán thương mại.
> Việt Nam - một trong những nước nhập khẩu đậu tương lớn nhất châu Á - được xem là thị trường tiềm năng cho nông sản Mỹ.
> Tăng nhập khẩu đậu tương Mỹ có thể giúp Việt Nam giảm thặng dư thương mại 123 tỷ USD với Mỹ.
> Washington coi đây là tín hiệu thiện chí trong bối cảnh căng thẳng thuế quan gia tăng.
> Tuy nhiên, Trung Quốc có thể xem động thái này như sự dịch chuyển chiến lược, nên Việt Nam cần thận trọng.
> Giải pháp phù hợp là giữ tính kinh tế, tránh chính trị hóa, để duy trì thế cân bằng giữa hai cường quốc.
Việt Nam đang được xem là điểm tựa tiềm năng giúp Mỹ giảm bớt áp lực từ cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, thông qua việc tăng nhập khẩu đậu tương Mỹ - một bước đi mang ý nghĩa kinh tế, chính trị và ngoại giao sâu sắc.
Ngày 8/10, Bộ Công Thương Việt Nam xác nhận Hà Nội và Washington đang đàm phán về mức thuế 20% đối ứng và mức thuế 40% với hàng hóa trung chuyển mà Mỹ áp dụng đối với hàng nhập khẩu từ Việt Nam. Cuộc thảo luận này diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump gia tăng các biện pháp bảo hộ thương mại, đặc biệt nhắm vào những quốc gia châu Á có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, đồng thời tìm kiếm “chiến thắng chính trị” trước thềm bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026.
Trong khi đó, đậu tương Mỹ đang chất đầy kho ở vùng Trung Tây do Trung Quốc - khách hàng lớn nhất - gần như ngừng mua hoàn toàn. Với Trump, việc tiêu thụ được đậu tương không chỉ là vấn đề thương mại, mà còn là nhiệm vụ chính trị cấp bách, bởi nông dân trồng đậu tương ở các bang “dao động” như Iowa, Illinois và Indiana là lực lượng cử tri then chốt.
Khi Trung Quốc từng đáp trả thuế quan của Trump năm 2018 bằng cách dừng mua đậu tương Mỹ, hàng triệu tấn đậu tương đã thối rữa trong kho, buộc chính phủ phải chi hàng tỷ USD cứu trợ nông dân. Nay, Bắc Kinh dường như tái sử dụng “lá bài đậu tương” để gây sức ép trong các cuộc đàm phán thương mại mới.
Trump đang xem xét gói cứu trợ 10 tỷ USD cho nông dân, nhưng giải pháp hiệu quả hơn là tìm thị trường mới, và Việt Nam đang nổi lên như lựa chọn hợp lý.
“Người tạo thế cân bằng” thầm lặng ở Đông Nam Á
Theo dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) và Hải quan Việt Nam, Việt Nam nhập khoảng 8 triệu tấn đậu tương mỗi năm, chủ yếu từ Brazil và Argentina, trở thành một trong những thị trường tiêu thụ lớn nhất châu Á.
Nếu chuyển một phần nhập khẩu sang nguồn cung Mỹ, Việt Nam có thể biến một quyết định thương mại thông thường thành bước đi chiến lược - vừa thu hẹp thặng dư thương mại với Mỹ (hiện ở mức 123 tỷ USD), vừa giảm áp lực thuế quan, đồng thời ổn định nguồn cung thức ăn chăn nuôi trước biến động thời tiết và logistics ở Nam Mỹ.
Đáng chú ý, việc này không cần thông qua nhà nước, mà do doanh nghiệp tư nhân đảm nhận - chẳng hạn như CP Việt Nam, GreenFeed, Masan Feed và Dabaco - giúp tránh yếu tố chính trị trong thương mại.
Đối với Washington, việc đậu tương Mỹ xuất sang Việt Nam tăng mạnh sẽ là “chiến thắng kép”: vừa giúp nông dân Mỹ tiêu thụ hàng, vừa mang ý nghĩa địa chính trị tích cực.
Nguy cơ và cơ hội từ “con bài đậu tương”
Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo rằng Bắc Kinh có thể xem đậu tương như công cụ chiến lược, không đơn thuần là mặt hàng nông sản. Nếu Việt Nam đột ngột tăng nhập khẩu đậu tương Mỹ, Trung Quốc có thể diễn giải đây là tín hiệu nghiêng về Washington, nhất là khi Bắc Kinh vẫn chi phối mạnh chuỗi cung ứng đầu vào của Việt Nam - từ máy móc đến phân bón.
Dẫu vậy, duy trì thế trung lập tuyệt đối cũng khiến Việt Nam đối mặt với áp lực từ Mỹ, đặc biệt trong quá trình đàm phán công nhận nền kinh tế thị trường theo tiêu chuẩn WTO, vốn bị trì hoãn nhiều năm.
Thách thức của Hà Nội là biến nhập khẩu đậu tương thành công cụ cân bằng chiến lược, chứ không phải hành động đối đầu.
Đi trên dây giữa hai cường quốc
Các chuyên gia cho rằng chiến lược khôn ngoan nhất của Việt Nam là giữ tính kinh tế, không chính trị hóa vấn đề, cụ thể:
Đóng khung việc nhập khẩu đậu tương Mỹ như giải pháp đa dạng hóa nguồn cung, nhằm ứng phó rủi ro chuỗi cung ứng, chứ không phải động thái chính trị.
Để doanh nghiệp dẫn dắt thương mại, tránh hình ảnh nhà nước can thiệp.
Khuyến khích đầu tư FDI Mỹ vào lĩnh vực chế biến và sản xuất thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam, để tạo lợi ích song phương lâu dài.
Duy trì đối thoại kín với Trung Quốc, khẳng định rằng mục tiêu là an ninh lương thực, không phải liên minh địa chính trị.
Đậu tương - “loại hạt quyền lực” trên bàn cờ thương mại toàn cầu
Trên bàn cờ thương mại hiện nay, mỗi hạt đậu tương đều mang ba ý nghĩa: Với Mỹ, đó là lá phiếu nông thôn Trung Tây. Với Trung Quốc, đó là con bài mặc cả chiến lược. Với Việt Nam, đó có thể trở thành công cụ ngoại giao kinh tế tinh tế, giúp cân bằng quan hệ, tránh thuế và củng cố tự chủ chiến lược.
Cuộc chiến thương mại luôn tạo ra kẻ thắng người thua. Nhưng quốc gia hiểu rõ thời điểm và biểu tượng của một động thái kinh tế đúng lúc mới là bên định hình luật chơi. Và với Việt Nam, một lô hàng đậu tương Mỹ cập cảng có thể mang ý nghĩa vượt xa giá trị thương mại thuần túy - đó là biểu tượng của sức mạnh cân bằng và khéo léo ngoại giao.
NPK/ Vinagri News (Asia Times)
No comments:
Post a Comment