VINAGRI News - Cơ quan thu mua ngũ cốc quốc gia mới của Ai Cập - Future of Egypt - đang bị giám sát chặt chẽ sau hàng loạt vụ chậm thanh toán, tái đàm phán và hủy hợp đồng nhập khẩu lúa mì, gây tổn hại uy tín thương mại và làm sụt giảm mạnh lượng nhập khẩu nửa đầu năm 2025.
Tóm lược:
> Future of Egypt bị chỉ trích vì chậm thanh toán, hủy hợp đồng và đàm phán lại giá.
> Nhập khẩu lúa mì Ai Cập nửa đầu 2025 giảm 25%, tồn kho xuống mức thấp nhất trong nhiều năm.
> Việc bổ nhiệm bà Yousria Yusry Mohamed giúp cải thiện phần nào uy tín cơ quan.
> Căng thẳng thương mại dẫn đến tranh chấp pháp lý với các nhà cung cấp Ukraine và Pháp.
> Tính minh bạch suy giảm và sự phụ thuộc vào quân đội tiếp tục gây lo ngại cho thị trường.
Căng thẳng thương mại gia tăng từ đầu năm 2025 đã dẫn đến sự sụt giảm nhập khẩu lúa mì của Ai Cập và kéo theo những biến động lớn tại cơ quan mua ngũ cốc quốc gia mới. Theo nhiều nguồn tin trong ngành, lãnh đạo mới của cơ quan này đang nỗ lực khôi phục niềm tin sau thời gian dài bị chỉ trích vì mất uy tín với các nhà cung cấp quốc tế.
Trong nhiều thập kỷ, Ai Cập vận hành hệ thống đấu thầu minh bạch để đảm bảo nguồn cung cho chương trình trợ giá bánh mì - yếu tố then chốt giúp duy trì ổn định xã hội khi phục vụ hàng chục triệu người dân. Nhờ đó, Ai Cập trở thành một trong những quốc gia nhập khẩu lúa mì lớn nhất thế giới và là “thước đo” cho giá lúa mì toàn cầu.
Tuy nhiên, kể từ khi cơ quan Future of Egypt (Mostakbal Misr, có liên hệ với quân đội) tiếp quản việc mua ngũ cốc từ Cơ quan Hàng hóa Cung ứng (GASC) vào tháng 12 năm ngoái, hệ thống đấu thầu công khai đã bị loại bỏ, thay thế bằng đàm phán riêng lẻ. Sáu thương nhân từ các tập đoàn cung ứng ngũ cốc và dầu thực vật quốc tế cho biết, cơ quan mới thường xuyên chậm thanh toán, tái đàm phán giá hoặc hủy hợp đồng đã ký khi giá lúa mì và dầu thực vật thế giới giảm - những hành động chưa từng có dưới thời GASC.
Các động thái này đã làm xấu đi mối quan hệ với các nhà cung cấp và được xem là nguyên nhân chính khiến lượng nhập khẩu lúa mì của Ai Cập giảm mạnh trong nửa đầu năm 2025.
“Các cuộc đấu thầu công khai của Ai Cập từ lâu được xem là thước đo cho giá lúa mì vật chất toàn cầu,” ông Alexander Karavaytsev, chuyên gia kinh tế cao cấp tại Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế (IGC) cho biết.
Nhập khẩu lúa mì của Ai Cập trong năm 2024 và 2025
“Việc chuyển sang đàm phán trực tiếp đã làm giảm tính minh bạch của thị trường và khiến tiến độ ký kết hợp đồng chậm lại, có thể khiến một số nhà cung cấp ngần ngại tham gia.”
Gần đây, một số nhà cung cấp quốc tế đã nối lại bán hàng cho Future of Egypt sau khi bà Yousria Yusry Mohamed, cựu quan chức GASC, được bổ nhiệm phụ trách mua hàng quốc tế. Bà Mohamed được đánh giá là chuyên nghiệp và có uy tín trong giới thương mại ngũ cốc, giúp khôi phục phần nào lòng tin của đối tác. Một số thương nhân cho biết kể từ khi bà nhậm chức, thanh toán đã đúng hạn hơn và hợp đồng được thực hiện nghiêm túc hơn.
Tuy nhiên, Future of Egypt, Văn phòng Tổng thống và Bộ Cung ứng Ai Cập đều từ chối bình luận. Các tập đoàn lớn như Cargill, ADM, Louis Dreyfus Company (LDC), Soufflet, Bunge, Olam, Solaris, cùng các nhà cung cấp Nga và Ukraine như Aston và Nibulon, cũng không phản hồi yêu cầu bình luận của Reuters.
Nhập khẩu lúa mì của Ai Cập giảm mạnh
Theo dữ liệu vận chuyển và thương mại mà Reuters thu thập, Ai Cập nhập khẩu khoảng 5,2 triệu tấn lúa mì trong nửa đầu năm 2025, giảm 25% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, phần nhập khẩu của chính phủ giảm hơn một nửa xuống còn khoảng 1,6 triệu tấn (chưa tính mua nội địa qua các nhà môi giới).
Vào tháng 4, lượng dự trữ lúa mì của Ai Cập chỉ còn hơn một tháng tiêu dùng trong kho, trong khi chính phủ đặt mục tiêu duy trì đủ cho sáu tháng. Mức tồn kho thấp được khắc phục phần nào khi vụ thu hoạch nội địa đến vào cuối tháng 4.
Một nguồn tin cho biết, cơ quan này chủ động giảm nhập khẩu để chờ vụ mùa nội địa lớn, nhưng chưa rõ liệu các vấn đề thanh toán có góp phần làm giảm dự trữ hay không.
Ông Karavaytsev dự báo nhập khẩu của Ai Cập có thể phục hồi trong nửa cuối năm, song cảnh báo vụ mùa tới có thể giảm, đặt ra thử thách lớn cho cơ quan mới.
“Điều này sẽ đòi hỏi hiệu quả cao hơn trong mua hàng của chính phủ và khu vực tư nhân,” ông nói, đồng thời cho biết tồn kho lúa mì của Ai Cập có thể giảm năm thứ ba liên tiếp xuống mức thấp nhiều năm trong niên vụ 2025/2026.
Về dài hạn, Ai Cập đặt mục tiêu giảm phụ thuộc vào nhập khẩu lúa mì, nhưng sự sụt giảm đột ngột có thể khiến nước này dễ bị tổn thương trước biến động giá quốc tế, gián đoạn logistics hoặc thất bát mùa vụ. Quốc gia này vẫn đang đối mặt với lạm phát cao, biến động tiền tệ và nợ gia tăng, trong khi nhiều ý kiến chỉ trích cho rằng tổng thống Abdel Fattah Sisi ngày càng phụ thuộc vào doanh nghiệp quân đội, gây áp lực lên khu vực tư nhân.
Thiếu minh bạch và tranh chấp thương mại
Khác với GASC - vốn công bố các hợp đồng mua ngũ cốc từ sớm - Future of Egypt chỉ để lộ các giao dịch khi tàu hàng cập cảng, làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch. Sáu thương nhân cho biết, quá trình thực hiện hợp đồng thường gặp rắc rối với việc đàm phán lại, cam kết không rõ ràng và thanh toán chậm trễ, dẫn đến nhiều tranh chấp trong thời gian qua.
Một nhà cung cấp Ukraine đã khởi kiện trọng tài sau khi hợp đồng cung cấp 12.000 tấn dầu hướng dương bị đổ vỡ do Future of Egypt không mở thư tín dụng (L/C). Hàng hóa đã được giao vào tháng 7 nhưng không được thanh toán và buộc phải bán lại cho bên khác với thua lỗ.
Một trường hợp khác, nhà cung cấp lúa mì Pháp đe dọa hành động pháp lý do chậm thanh toán và chi phí neo tàu phát sinh sau khi Future of Egypt không mở L/C đúng hạn. Sau đó, cơ quan này đã hoàn tất thủ tục và tiếp tục mua hàng từ nhà cung cấp trên - minh chứng rằng quy mô thị trường Ai Cập quá lớn để các doanh nghiệp có thể bỏ qua.
Tuy nhiên, một số nhà cung cấp quốc tế khác vẫn chưa nối lại giao dịch, chờ đợi tín hiệu rõ ràng hơn về sự ổn định, minh bạch và khả năng thực thi hợp đồng của cơ quan này.
NPK/ Vinagri News (Reuters)
No comments:
Post a Comment