Bangladesh: Nhập khẩu gạo không thể tự ổn định thị trường

VINAGRI News - Thị trường gạo Bangladesh tiếp tục biến động mạnh dù nguồn cung trong nước dồi dào và lượng gạo nhập khẩu lớn. Việc nhập khẩu với giá rẻ không thể kéo giá thị trường xuống do các nhóm đầu cơ thao túng chuỗi phân phối, khiến giá bán lẻ tăng cao bất thường.

Tóm lược:

> Bangladesh nhập khẩu 400.000 tấn gạo với giá rẻ nhưng giá trong nước vẫn tăng mạnh.

> Sản lượng nội địa đủ đáp ứng nhu cầu, song thị trường bị thao túng bởi nhóm nhà nhập khẩu - xay xát - thương lái.

> Chênh lệch lớn giữa giá nhập và giá bán lẻ tạo lợi nhuận rất cao cho các doanh nghiệp.

> Giá gạo quốc tế giảm 35% nhưng không tác động đến thị trường nội địa.

> Kết luận: Chỉ nhập khẩu không thể ổn định thị trường nếu không kiểm soát các nhóm đầu cơ.

Bangladesh đang nỗ lực tăng dự trữ gạo để phòng ngừa rủi ro nguồn cung, một bước đi được đánh giá là hợp lý trong bối cảnh thị trường trong nước biến động dù vụ thu hoạch vụ boro - loại lúa chủ lực - đạt kết quả rất tốt. Trước tình hình giá cả bất ổn, chính phủ đã cấp phép cho 242 doanh nghiệp tư nhân nhập khẩu gạo. Khi nhiều quốc gia châu Á báo cáo sản lượng lúa đạt mức cao kỷ lục và Ấn Độ - nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới - dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu, giá gạo quốc tế giảm mạnh, thúc đẩy các thương nhân Bangladesh nhập khẩu với tốc độ nhanh, chủ yếu từ Ấn Độ. Gạo đồ 5% tấm được nhập với giá chỉ 46 taka/kg. Tính đến tháng 9, khoảng 400.000 tấn gạo trong tổng hạn mức 500.000 tấn đã cập cảng.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là giá trong nước vẫn tăng ngay cả trong thời điểm thu hoạch vụ boro và aman. Lượng gạo nhập khẩu lớn cũng không giúp hạ nhiệt giá bán lẻ. Nếu trước đây giá gạo chỉ tăng 2 - 5 taka/kg, năm nay mức tăng đã vọt lên 10 - 15 taka/kg. Điều này diễn ra dù sản lượng gạo nội địa năm tài chính 2024 - 2025 đạt 40,60 triệu tấn - chỉ giảm nhẹ so với 40,70 triệu tấn của năm trước và cao hơn đáng kể so với nhu cầu tiêu thụ (35 - 37 triệu tấn). Với nguồn cung như vậy, câu hỏi được đặt ra là vì sao quốc gia vẫn phải nhập khẩu gạo? Nguyên nhân nằm ở sự thao túng của các nhóm doanh nghiệp nhập khẩu, chủ nhà máy xay và thương lái.

Do đó, việc nhập khẩu gạo không thể tự mình ổn định thị trường. Nếu có tác dụng, mức giá nhập khẩu rẻ 46 taka/kg đã phải kéo mặt bằng giá xuống. Trên thực tế, các nhóm lợi ích tiếp tục tìm cách lách quy định của chính phủ. Dù giấy phép nhập khẩu yêu cầu đưa gạo ra thị trường trước ngày 30/9 và giữ nguyên bao bì gốc, thời hạn này đã được nới tới 30/11. Thương nhân phải báo cáo tồn kho và bán hàng để tránh việc tái đóng gói, nhưng khoảng chênh lệch lớn giữa giá nhập khẩu và giá bán lẻ (65 - 70 taka/kg với gạo thường, 95 - 100 taka/kg với gạo chất lượng cao) đã mang lại lợi nhuận cao bất thường.

Trong khi giá gạo thế giới giảm tới 35%, giá trong nước lại tăng mạnh do sự thao túng của thị trường. Nếu chính phủ không kiểm soát chặt các nhóm đầu cơ, Bangladesh sẽ không thể ổn định thị trường lương thực và các mặt hàng thiết yếu.

NPK/ Vinagri News (The Financial Express)