VINAGRI News - Việc Bắc Kinh cắt giảm mạnh nhập khẩu đậu tương từ Mỹ đã làm gia tăng căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, gây thiệt hại nặng cho nông dân Mỹ và đồng thời củng cố vị thế của các nhà cung cấp Nam Mỹ như Brazil và Argentina.
Tóm lược:
> Trung Quốc cắt giảm nhập khẩu đậu tương Mỹ nhằm gây sức ép trong tranh chấp thương mại.
> Động thái này khiến nông dân Mỹ chịu thiệt hại nặng do giá giảm và hàng tồn kho tăng cao.
> Washington cho biết Bắc Kinh cam kết mua 12 triệu tấn trong năm nay và 25 triệu tấn/năm trong 3 năm tới.
> Trung Quốc chuyển hướng sang nguồn cung từ Brazil và Argentina để giảm phụ thuộc vào Mỹ.
> Sự thay đổi này đang tái định hình chuỗi cung ứng đậu tương toàn cầu, với Brazil trở thành bên hưởng lợi chính.
Đậu tương đã trở thành tâm điểm trong cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc - quốc gia nhập khẩu mặt hàng này lớn nhất thế giới. Bắt đầu mùa thu hoạch mới, Trung Quốc tuyên bố ngừng mua đậu tương Mỹ, bất chấp trước đó đã có một số đơn hàng lớn vào cuối tháng 10 trong khuôn khổ thỏa thuận thương mại tạm thời giữa hai bên. Tuy nhiên, ngay sau đó, các đơn hàng lại tiếp tục chững lại.
Sự sụt giảm trong hoạt động mua hàng này đã giáng đòn mạnh vào người trồng đậu tương Mỹ, những người vốn phụ thuộc lớn vào thị trường Trung Quốc. Bắc Kinh đã chuyển hướng sang tăng cường nhập khẩu từ Nam Mỹ, đặc biệt là Brazil và Argentina.
Theo Washington, Trung Quốc đã cam kết mua 12 triệu tấn đậu tương trước cuối năm nay, và 25 triệu tấn mỗi năm trong ba năm tới, nhằm hỗ trợ phần nào cho nông dân Mỹ đang đối mặt với kho dự trữ đầy ắp và giá bán trì trệ. Tuy nhiên, Trung Quốc chưa xác nhận chính thức các cam kết này, dù đã giảm thuế nhập khẩu đối với đậu tương Mỹ.
Nguyên nhân Trung Quốc cắt giảm nhập khẩu đậu tương Mỹ
Đậu tương là mặt hàng thiết yếu trong hệ thống thực phẩm của Trung Quốc. Phần lớn lượng nhập khẩu được nghiền thành khô đậu tương để sản xuất thức ăn chăn nuôi cho heo và gia cầm, trong khi dầu đậu tương được dùng phổ biến trong chế biến thực phẩm và nấu ăn.
Mỹ vốn là nhà cung cấp lớn thứ hai cho Trung Quốc, chiếm khoảng 20% tổng nhập khẩu năm ngoái. Bắc Kinh đã sử dụng mối quan hệ thương mại này như một đòn bẩy chiến lược trong cuộc đối đầu thương mại, nhằm gây sức ép lên nông dân Mỹ - nhóm cử tri quan trọng của Tổng thống Donald Trump và Đảng Cộng hòa.
Tháng 5, Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu đậu tương Mỹ để đáp trả chính sách áp thuế của Washington. Gần hai tháng đầu niên vụ mới (từ tháng 9), Trung Quốc không ký thêm bất kỳ hợp đồng nào, khiến ông Trump cáo buộc Bắc Kinh “cố tình trì hoãn vì mục đích thương lượng” và gọi đây là “hành động thù địch về kinh tế”.
Trung Quốc dừng việc mua đậu tương từ Mỹ
Cam kết mua đậu tương Mỹ của Trung Quốc trong những tuần đầu của niên vụ.
Đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc cắt giảm nhập khẩu đậu tương Mỹ. Trong cuộc chiến thương mại 2018 - 2019, Bắc Kinh cũng từng thực hiện động thái tương tự để đáp trả thuế quan và hạn chế thương mại mà Washington áp đặt.
Chính áp lực đó đã góp phần dẫn tới Thỏa thuận Giai đoạn Một (Phase One), theo đó Trung Quốc cam kết mua hàng chục tỷ USD nông sản Mỹ, trong đó có đậu tương, để đổi lấy việc Mỹ giảm thuế nhập khẩu. Tuy nhiên, ông Trump sau đó cáo buộc Chính quyền Tổng thống Joe Biden “không thực thi nghiêm túc thỏa thuận này.”
Tác động đối với nông dân Mỹ
Đậu tương là mặt hàng nông sản xuất khẩu lớn nhất của Mỹ, và Trung Quốc là thị trường tiêu thụ hàng đầu, chiếm hơn một nửa trong tổng giá trị 24,5 tỷ USD xuất khẩu năm ngoái. Việc mất đi khách hàng chủ lực đã khiến nông dân Mỹ chịu thiệt hại nặng nề, giá bán sụt giảm và nguồn cung dư thừa.
Tại vùng Trung Tây nước Mỹ, nơi tập trung các trang trại trồng đậu tương lớn, kho chứa đầy ắp khi vụ thu hoạch đang diễn ra. Theo các nhà nghiên cứu tại Đại học Purdue, chi phí phân bón, giống và thuốc bảo vệ thực vật tăng cao, trong khi giá đậu tương giảm, đã khiến biên lợi nhuận của nông dân bị thu hẹp đáng kể. Nhiều người lựa chọn trữ hàng thay vì bán lỗ.
Hệ lụy còn lan rộng tới nhà kho, công ty chế biến và hệ thống đường sắt vận chuyển, tất cả đều chịu ảnh hưởng từ sự sụt giảm trong hoạt động xuất khẩu.
Chính quyền Trump từng tuyên bố sẽ trích nguồn thu từ thuế nhập khẩu để hỗ trợ nông dân, song khoản viện trợ này vẫn bị trì hoãn do chưa được Quốc hội phê duyệt.
Triển vọng nhập khẩu đậu tương Mỹ của Trung Quốc
Các nhà phân tích dự báo Trung Quốc sẽ nhập khoảng 12 triệu tấn đậu tương Mỹ trong niên vụ kết thúc vào tháng 8 tới - chưa bằng một nửa so với mức 27 triệu tấn của vụ trước. Hiện tại, các doanh nghiệp ép dầu và chăn nuôi heo tại Trung Quốc đã tích trữ lượng hàng lớn, trong khi dự trữ quốc gia cũng ở mức cao, khiến nhu cầu bổ sung tạm thời giảm.
Nếu Trung Quốc thực hiện cam kết mua 25 triệu tấn/năm, lượng nhập khẩu có thể phục hồi phần nào, nhưng vẫn thấp hơn đáng kể so với thời kỳ hậu “Phase One”, khi xuất khẩu đậu tương Mỹ sang Trung Quốc từng đạt 34,2 triệu tấn trong niên vụ 2020 - 2021.
Kể từ đó, Bắc Kinh đã đa dạng hóa nguồn cung, nhằm giảm phụ thuộc vào Mỹ - đối thủ địa chính trị chính của mình - trong một mặt hàng thiết yếu cho an ninh lương thực và ổn định kinh tế. Brazil, nước sản xuất đậu tương lớn nhất thế giới, là bên hưởng lợi lớn nhất, khi liên tục mở rộng sản lượng để đáp ứng nhu cầu Trung Quốc.
Mỹ mất thị phần xuất khẩu đậu tương
Xuất khẩu đậu tương của Brazil đã tăng vọt trong khi xuất khẩu của Mỹ chững lại
Dự kiến vào tháng 1 tới, Brazil sẽ tung ra vụ mùa kỷ lục mới, khiến nông dân Mỹ phải cạnh tranh gay gắt hơn để giành đơn hàng từ Trung Quốc. Tuy nhiên, sự phụ thuộc ngày càng lớn vào Brazil cũng tiềm ẩn rủi ro cho Trung Quốc, như chi phí cao hơn và nguy cơ gián đoạn nguồn cung do biến động thời tiết tại Nam Mỹ.
NPK/ Vinagri News (Bloomberg)
No comments:
Post a Comment