VINAGRI News - Hàng rào thuế quan gia tăng, sự thay đổi nhanh chóng của nhu cầu thị trường và áp lực cạnh tranh khốc liệt đã buộc các cường quốc xuất khẩu tôm phải thực hiện những chiến lược xoay trục táo bạo. Ấn Độ, Ecuador và Indonesia là những ví dụ điển hình cho thấy sự linh hoạt chiến lược là yếu tố sống còn trong bối cảnh thương mại thủy sản toàn cầu đầy biến động.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), ngành tôm thế giới đang bước vào năm 2025 với nhiều xáo trộn sâu sắc. Dữ liệu từ 7 tháng đầu năm 2025 cho thấy sự dịch chuyển đáng kể trong định hướng thị trường và cơ cấu sản phẩm của các nhà xuất khẩu hàng đầu.
Ecuador: Vị thế dẫn đầu nhờ đa dạng hóa thị trường và chế biến sâu
Ecuador tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu toàn cầu với 826.577 tấn tôm được xuất khẩu trong 7 tháng đầu năm, tăng trưởng ấn tượng 16% về sản lượng và 25% về giá trị, đạt kim ngạch 4,36 tỷ USD.
Mặc dù Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ lớn nhất (chiếm hơn 400.000 tấn), song tốc độ tăng trưởng đã chậm lại. Ecuador đã kịp thời đẩy mạnh thâm nhập vào các thị trường cao cấp: xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) tăng 34% (đạt 157.364 tấn) và sang Mỹ tăng 13% (đạt 151.432 tấn).
Chiến lược then chốt của Ecuador là tập trung vào sản phẩm giá trị gia tăng, cụ thể ở đây là tăng cường chế biến sâu. Ecuador đã tăng gấp đôi sản lượng tôm giá trị gia tăng chỉ trong hai năm (từ 127.980 tấn năm 2020 lên 268.720 tấn vào năm 2022). Các sản phẩm như tôm bóc vỏ, làm sạch nhanh và sản phẩm tiện lợi (ready-to-cook) đã giúp Ecuador giảm thiểu rủi ro phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.
Ấn Độ: Tăng trưởng mạnh mẽ dù đối diện thuế quan gắt gao
Ấn Độ vẫn duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ, bất chấp việc Mỹ áp mức thuế cao hơn 50% đối với tôm nhập khẩu từ cuối tháng 8. Trong 7 tháng đầu năm 2025, Ấn Độ xuất khẩu được 414.729 tấn tôm (tăng 2%), với kim ngạch đạt được 2,94 tỷ USD (tăng 12%).
Châu Âu là điểm sáng trong thị trường xuất khẩu tôm của Ấn Độ. Mặc dù Mỹ vẫn là thị trường lớn nhất (179.935 tấn, tăng 9%), sự tăng trưởng vượt trội lại nằm ở châu Âu, nơi nhập khẩu từ Ấn Độ tăng tới 27% (đạt 58.287 tấn).
Xuất khẩu các sản phẩm chế biến giá trị gia tăng đóng vai trò ngày càng quan trọng, với mức tăng trưởng 34% (đạt 44.288 tấn) trong 7 tháng. Đây là hướng đi chiến lược rõ ràng nằm trong chiến lược dịch chuyển thị trường nhằm giảm sự lệ thuộc vào thị trường Mỹ hiện đang có quá nhiều biến động.
Indonesia: Thách thức lớn từ sự mất cân bằng thị trường
Indonesia đang chịu áp lực nặng nề khi tới 60% lượng tôm xuất khẩu phụ thuộc vào thị trường Mỹ - nơi áp thuế nhập khẩu lên tới 19%. Trong 7 tháng đầu năm, Indonesia xuất khẩu 122.785 tấn, đạt 1,04 tỷ USD.
Trong đó, sản lượng xuất khẩu sang Mỹ chiếm đến 80.415 tấn, cho thấy sự mất cân bằng đáng kể.
Quốc gia này đã bắt đầu mở rộng sang các thị trường khác, với việc xuất khẩu sang Trung Quốc đã tăng 36% và sang EU tăng tới 53%. Sản phẩm chế biến như tôm luộc, tôm ướp và tôm tẩm bột đang mang lại đà tăng trưởng, nhưng Indonesia vẫn cần thêm thời gian để thoát khỏi thế phụ thuộc.
Bài học cốt lõi cho ngành tôm Việt Nam
VASEP nhấn mạnh sự dịch chuyển chiến lược của Ấn Độ, Ecuador và Indonesia là những gợi ý quý giá cho Việt Nam, đặc biệt trong việc bảo vệ vị thế và nâng cao giá trị thương hiệu.
Đa dạng hóa thị trường là sống còn: Phụ thuộc vào một thị trường duy nhất luôn tiềm ẩn rủi ro lớn. Việt Nam cần học hỏi Ecuador để kịp thời đa dạng hóa, tránh rơi vào thế loay hoay như Indonesia khi thị trường lớn gặp biến động.
Chế biến sâu và sản phẩm tiện lợi: Đầu tư vào chế biến sâu là chìa khóa để nâng cao biên lợi nhuận và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao từ Mỹ và EU. Người tiêu dùng toàn cầu đang chuộng các sản phẩm tiện lợi, từ ready-to-eat (ăn liền) đến ready-to-cook (chỉ cần nấu).
Minh bạch và bền vững: Nhu cầu toàn cầu ngày càng đòi hỏi tính bền vững và minh bạch về nguồn gốc. Đây là cơ hội để Việt Nam phát huy vai trò “trung tâm chế biến” của thế giới, với điều kiện phải đảm bảo chuỗi cung ứng minh bạch và xây dựng thương hiệu quốc gia gắn liền với sự phát triển bền vững.
VASEP kết luận: "Trong bức tranh đầy biến động của thương mại thủy sản, sự linh hoạt xoay trục đã chứng minh là yếu tố sống còn. Việt Nam cần tận dụng bài học này để vừa bảo vệ thị phần, vừa nâng cao giá trị thương hiệu tôm quốc gia thông qua đầu tư vào giá trị gia tăng và tính bền vững."
NPK/ Vinagri News
No comments:
Post a Comment