VINAGRI News - Giữa bối cảnh khí hậu biến đổi và giá cà phê toàn cầu tăng mạnh, nông dân trồng cà phê robusta tại Brazil đang đầu tư mạnh vào kỹ thuật canh tác - chế biến để nâng chất lượng, biến robusta từ “hạt độn giá rẻ” thành phân khúc cao cấp được thị trường ưa chuộng.
Tóm lược:
> Biến đổi khí hậu đe dọa arabica, thúc đẩy Brazil đầu tư mạnh vào robusta chất lượng cao.
> SCA thay đổi tiêu chuẩn, chính thức đưa robusta vào khung đánh giá specialty.
> Espirito Santo đặt mục tiêu 1,5 triệu bao robusta specialty vào 2032.
> Giá robusta specialty Brazil đã vượt 295 USD/bao - gấp đôi năm 2021.
> Robusta đang được tái định vị: không cạnh tranh arabica mà trở thành phân khúc riêng với đặc tính độc đáo.
Trong không gian náo nhiệt của một quán cà phê sang trọng trên đại lộ Oscar Freire (São Paulo), một barista kéo một shot espresso khác lạ: lớp crema dày, mượt, hương ca cao, và thiếu đi vị chua thanh vốn được ưa chuộng ở cà phê arabica cao cấp.
Lý do: ly espresso này làm từ 100% robusta, loại hạt lâu nay bị xem là dòng “phụ” dùng cho cà phê hòa tan giá rẻ.
“Loại cà phê này tạo lớp crema tuyệt vời, có nhiều nốt socola,” Marco Kerkmeester, đồng sáng lập chuỗi Santo Grao nói, giới thiệu dòng sản phẩm mang tên “0% Arabica.”
Chuyển mình từ nông trại
Khi biến đổi khí hậu đe dọa chất lượng arabica - dòng hạt chủ lực cho cà phê cao cấp - nông dân trồng robusta tại Brazil đang mạnh tay đầu tư vào thu hoạch, phơi sấy và chế biến để tạo ra robusta chất lượng cao đáp ứng phân khúc tiêu dùng khó tính nhất.
Brazil hiện là nhà sản xuất robusta lớn thứ hai thế giới sau Việt Nam và là nước trồng arabica lớn nhất. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu năm 2022, hơn 75% diện tích canh tác arabica tốt nhất của Brazil có thể trở nên không phù hợp vào năm 2050 do nhiệt độ tăng và hạn hán kéo dài.
Trong khi giá cà phê toàn cầu và mức tiêu thụ lập kỷ lục giữa căng thẳng thương mại và thời tiết cực đoan, robusta chất lượng cao đang trở thành lựa chọn giúp các nhà rang xay giảm chi phí trong các blend espresso dựa trên arabica.
Lucas Venturim, nông dân tại bang Espirito Santo - nơi cung ứng hạt trong shot espresso tại Oscar Freire - chia sẻ:
“Quê của cha tôi ở vùng núi, nơi trồng arabica hảo hạng. Ông ấy chưa bao giờ chấp nhận việc robusta bị coi là ‘kém’ chỉ vì nó là robusta.”
Cùng xu hướng này, Hiệp hội Cà phê Đặc sản (SCA) trong năm nay đã sửa đổi chương trình đánh giá để đưa robusta vào hệ thống phân loại. Những người được đào tạo nay có thể mô tả và đánh giá chính xác chất lượng cà phê, không phụ thuộc vào giống hạt.
“Chúng tôi nhìn thấy xu hướng rõ ràng,” Kim Ionescu, Giám đốc chiến lược SCA nói, dẫn ví dụ về nhu cầu robusta cao cấp đang tăng mạnh tại Đông Nam Á. “Loại (giống) hạt không còn là tiêu chí để xác định specialty.”
Từ năm 2026, SCA sẽ cập nhật bộ từ vựng mô tả hương vị để bổ sung các nốt hương đặc trưng của robusta cao cấp, như hương gia vị thơm.
Nhiều thương hiệu, như Nguyen Coffee Supply với robusta Việt Nam, đã tạo chỗ đứng tại Mỹ; các quán ở London và Berlin cũng đang quảng bá phẩm chất của robusta.
Thay đổi kỹ thuật: Bỏ phơi bằng lửa, dùng máy sấy hiện đại
Cơ hội thị trường đã thúc đẩy một cuộc chuyển đổi lớn tại bang Espirito Santo - vùng trồng robusta chủ lực của Brazil - nơi định hướng ưu tiên không chỉ năng suất mà cả chất lượng cao cấp.
Bang đặt mục tiêu nâng sản lượng robusta specialty lên 1,5 triệu bao 60 kg/năm vào 2032, từ mức chỉ 10.000 bao hiện tại - tương đương khoảng 10% sản lượng robusta toàn bang. Để đạt được, nông dân cần áp dụng các kỹ thuật hậu thu hoạch hiện đại, vốn trước đây phổ biến chủ yếu ở arabica.
Cooabriel - hợp tác xã robusta lớn nhất Brazil - cho biết nhiều nông hộ trước đây phơi sấy gián tiếp bằng lửa, dễ khiến hạt bị ảnh hưởng bởi khói và nhiệt cao. Giờ đây, họ được đào tạo sử dụng máy sấy hiện đại, sàng lọc cẩn thận để giữ ổn định chất lượng.
Các chuyên gia của Incaper và Đại học IFES cũng ghi nhận sự gia tăng số lượng nông dân đăng ký chứng nhận robusta specialty.
“Nếu trước kia robusta bị xem là chất lượng thấp thì nhận định đó đang thay đổi,” Douglas Gonzaga de Sousa, điều phối viên Trung tâm Cà phê Đặc sản Espirito Santo cho biết.
Sự công nhận chất lượng robusta tăng lên, cùng năng suất lịch sử vượt trội so với arabica, đang thu hút nhiều nông dân arabica chuyển sang trồng robusta - mang theo kỹ thuật canh tác tinh vi.
“Không có chiều ngược lại - hầu như không ai bỏ robusta để quay về arabica,” Michel Tesch, Phó thư ký phát triển nông thôn Espirito Santo nói.
Cooabriel cũng đang mở rộng vườn ươm robusta, nâng sản lượng lên 10 triệu cây giống/năm, từ mức 2 triệu hiện nay.
Giá tăng mạnh theo chất lượng
Marcio Ferreira, Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu Cà phê Brazil (Cecafe), cho biết chất lượng robusta cải thiện đã kéo nhu cầu và giá tăng mạnh.
Trong năm nay, giá trung bình robusta specialty của Brazil đạt 295 USD/bao 60 kg tính đến tháng 10 - hơn gấp đôi mức giá của năm 2021.
Giá robusta kỳ hạn tăng hơn 80% kể từ 2021, lên khoảng 4.370 USD/tấn; arabica tăng hơn 60%, lên 3,7254 USD/pound.
“Nâng chất lượng cho phép tăng tỷ lệ robusta trong các blend trên toàn thế giới,” Ferreira nói, cho biết nhiều nhà rang xay nay tự tin nhấn mạnh đặc tính robusta trong sản phẩm khi giảm tỷ lệ arabica.
Tuy vậy, robusta specialty không đặt mục tiêu cạnh tranh trực diện với arabica, Jordan Hooper, Trưởng bộ phận giao dịch cà phê xanh tại Sucafina nhận xét:
“Trước kia, robusta specialty cố chứng minh mình ngang tầm arabica specialty. Giờ thì quan điểm đã đổi: robusta tự nó cũng có những nét thú vị riêng.”
Natalia Ramos Braga, barista người pha shot robusta tại Santo Grao, cho rằng thị trường Brazil rất phù hợp để thị hiếu này phát triển:
“Người tiêu dùng Brazil thường thích cà phê có body dày hơn và kết thúc đắng hơn. Nếu ai thích độ đắng và độ dày, robusta là lựa chọn tuyệt vời.”
NPK/ Vinagri News (Reuters)
No comments:
Post a Comment