VINAGRI News - Giá gạo tại Nigeria đang giảm sâu - tới 28% - góp phần kéo lạm phát lương thực xuống còn 13,12% (giảm 26% so với 39,16% của tháng 10/2024). Tuy nhiên, sự hạ nhiệt giá cả lại gây áp lực lớn lên các nhà xay xát và thương nhân khi phải bán dưới giá vốn, trong bối cảnh nhập lậu gia tăng và sản lượng nội địa suy giảm vì biến đổi khí hậu.
Tóm lược:
> Lạm phát lương thực Nigeria giảm xuống 13,12%, giá gạo giảm 28%.
> Ấn Độ nới lỏng hạn chế xuất khẩu, cung ứng 15 triệu tấn gạo ra thị trường thế giới.
> Biên giới mở lại khiến gạo nhập lậu tăng, cạnh tranh trực tiếp với hàng nội địa.
> Mùa vụ 2025 được mùa và chi phí logistics giảm mạnh nhờ giá nhiên liệu giảm.
> Người bán và nhà xay xát phải bán lỗ, nhiều cơ sở phải thu hẹp hoạt động.
> Sản lượng gạo nội địa giảm ba năm liên tiếp; nhập khẩu đạt 2,4 triệu tấn năm 2024.
> Cần đầu tư tưới tiêu, giống cải tiến và sản xuất vụ khô để ổn định nguồn cung.
Giá gạo Nigeria giảm mạnh, nhưng không phải ai cũng được hưởng lợi
Những tháng gần đây mang lại sự dễ thở cho người tiêu dùng Nigeria. Sau thời gian kéo dài với giá lương thực ở mức kỷ lục, lạm phát thực phẩm bắt đầu hạ nhiệt, góp phần kéo giảm mạnh lạm phát chung.
Theo báo cáo mới nhất của Cục Thống kê Quốc gia (NBS), lạm phát lương thực giảm xuống 13,12%, tức giảm 26% so với mức 39,16% hồi tháng 10/2024.
Gạo là mặt hàng ghi nhận mức giảm mạnh nhất, với giá giảm tới 28%, và các chuyên gia dự báo xu hướng đi xuống có thể còn tiếp tục đến cuối năm.
Thông thường, nhu cầu gạo sẽ tăng mạnh vào quý IV - thời điểm diễn ra nhiều sự kiện xã hội - khiến giá leo thang. Tuy nhiên, sự kết hợp của các yếu tố trong nước và quốc tế đã đảo ngược xu hướng này.
Nguồn cung toàn cầu tăng mạnh, dẫn đầu bởi Ấn Độ
Trên thị trường quốc tế, động lực lớn nhất đến từ các nhà xuất khẩu gạo hàng đầu, đặc biệt là Ấn Độ. Sau khi áp dụng hạn chế xuất khẩu trong giai đoạn 2022 - 2023, Ấn Độ đã nới lỏng lệnh cấm vào tháng 3/2025, khiến nguồn cung toàn cầu tăng mạnh và kéo giá quốc tế xuống.
Tính đến tháng 8, Ấn Độ đã xuất khẩu gần 15 triệu tấn gạo, trong khi Thái Lan đạt 4,7 triệu tấn và Việt Nam đã xuất khẩu được 6 triệu tấn.
Bên cạnh đó, nước này còn đặt mức giá sàn xuất khẩu gạo basmati ở mức 950 USD/tấn. Một vụ mùa bội thu sắp tới được dự báo sẽ tiếp tục gây áp lực giảm giá tới năm 2026.
Biên giới mở lại, gạo nhập lậu tăng, buộc nội địa phải hạ giá
Một yếu tố quan trọng khác là việc mở lại các cửa khẩu.
Tháng 3/2024, Tổng thống Tinubu cho phép mở lại cửa khẩu đường bộ và hàng không với Niger, vốn từng đóng cửa do lệnh trừng phạt sau cuộc đảo chính.
Do thuế suất thấp, các nước láng giềng như Benin từ lâu đã trở thành tuyến đường chính để gạo nhập khẩu - vốn bị cấm chính thức - chảy vào Nigeria.
Việc nới lỏng kiểm soát biên giới đã khiến gạo nhập lậu tràn vào thị trường, buộc các nhà xay xát và thương nhân nội địa giảm giá để cạnh tranh.
Mùa vụ 2025 được mùa, chi phí logistics giảm mạnh
Mùa mưa năm 2025 (từ tháng 4 đến tháng 10) mang lại năng suất tốt với các loại nông sản chủ lực như gạo, ngô, đậu cowpea. Cùng với các chương trình của chính phủ, nguồn cung nội địa được cải thiện rõ rệt.
Chính sách “Renewed Hope” của chính phủ đã hỗ trợ mạnh cho cơ giới hóa nông nghiệp và miễn thuế nhập khẩu nhiều đầu vào sản xuất.
Việc giá nhiên liệu giảm từ 1.350 naira/lít xuống còn 870 naira cùng với đồng naira mạnh lên cũng giúp giảm chi phí logistics, góp phần đưa lạm phát chung giảm từ 34,6% (11/2024) xuống còn 16% (10/2025).
Nhờ nguồn cung dồi dào, nhiều bang như Lagos đã công bố giá gạo do địa phương sản xuất ở mức 57.000 naira/bao 50kg.
Nhưng người bán và nhà xay xát đang chịu thiệt hại nặng
Dù giá giảm mang lại lợi ích cho người tiêu dùng, các thương nhân và nhà xay xát lại đang đối mặt áp lực lớn:
𑇐 Nhiều thương nhân mua hàng lúc giá cao nay phải bán lỗ.
𑇐 Gạo có thể bảo quản vài năm, nhưng tồn kho lâu khiến họ không thể quay vòng vốn khi giá đang thấp.
𑇐 Gạo nhập khẩu thường được chế biến tốt hơn, khiến nhu cầu đối với gạo nội địa giảm mạnh.
𑇐 Nhiều nhà máy xay xát phải thu hẹp hoặc ngừng hoạt động.
Điều này có thể khiến nông dân nản lòng và giảm diện tích trồng lúa trong khi sản xuất nội địa vốn đã không theo kịp nhu cầu tiêu thụ.
Sản lượng gạo Nigeria tiếp tục suy giảm
Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) cho biết sản lượng gạo nội địa Nigeria đã giảm đều trong 3 năm gần đây do biến đổi khí hậu và chi phí sản xuất tăng.
Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ đạt 7,66 triệu tấn trong năm 2024 và nhập khẩu tăng lên 2,4 triệu tấn, so với 1,89 triệu tấn của năm 2023.
Từ những năm 1970, chính phủ Nigeria đã triển khai nhiều chương trình nhằm tăng sản lượng và giảm nhập khẩu, nhưng hiệu quả vẫn hạn chế.
Các chuyên gia nhận định tăng cường giám sát biên giới có thể hỗ trợ ngành gạo trong nước, song điều đó không giải quyết được các vấn đề cốt lõi như phụ thuộc vào mưa, thiếu hệ thống thủy lợi, giống lúa kém thích ứng và chi phí sản xuất cao.
Đầu tư mạnh vào hệ thống tưới tiêu, giống chống sâu bệnh và mở rộng sản xuất vụ khô được xem là giải pháp bền vững giúp Nigeria đáp ứng nhu cầu trong nước khi nguồn cung toàn cầu biến động.
Giá gạo giảm mạnh đang mang lại niềm vui cho các gia đình Nigeria trong mùa Giáng sinh, nhưng lại là nỗi lo đối với các thương nhân và nhà xay xát đang phải đối mặt với thua lỗ và rủi ro dài hạn đối với chuỗi cung ứng trong nước.
NPK/ Vinagri News (Prime Progress NG)
No comments:
Post a Comment