VINAGRI News - Các tòa án tại New Zealand và Kenya đã bác bỏ đơn kháng cáo của Cơ quan Phát triển Xuất khẩu Sản phẩm Nông nghiệp và Thực phẩm Chế biến Ấn Độ (Apeda) liên quan đến quyền chỉ dẫn địa lý (GI) cho gạo basmati, gây trở ngại lớn cho nỗ lực của New Delhi nhằm bảo vệ thương hiệu gạo thơm đặc trưng này trên thị trường quốc tế.
Tóm lược:
> New Zealand và Kenya đồng loạt bác kháng nghị của Apeda về chỉ dẫn địa lý gạo basmati.
> Tòa New Zealand khẳng định khu vực trồng basmati gồm cả Ấn Độ và Pakistan, nên không thể cấp chứng nhận riêng.
> Tòa Kenya cho rằng Apeda không có cơ sở pháp lý vì “basmati” chưa được đăng ký chính thức tại Kenya.
> Chuyên gia quốc tế kêu gọi rà soát lại chiến lược GI của Ấn Độ.
> Hai phán quyết này là cú lùi lớn trong nỗ lực bảo hộ thương hiệu gạo basmati của New Delhi trên thị trường toàn cầu.
Tòa án New Zealand và Kenya đồng loạt bác đơn của Ấn Độ
Nỗ lực của Ấn Độ trong việc giành quyền độc quyền thương mại cho gạo basmati - loại gạo hạt dài nổi tiếng với hương thơm đặc trưng - đã gặp trở ngại nghiêm trọng sau khi Tòa án Tối cao New Zealand và Tòa phúc thẩm Kenya đồng loạt bác bỏ kháng nghị của Apeda, cơ quan chịu trách nhiệm triển khai chỉ dẫn địa lý (GI) cho mặt hàng này.
Tại New Zealand, Tòa án Tối cao đã bác kháng cáo của Apeda đối với quyết định từ chối cấp nhãn chứng nhận thương mại (certification mark) cho gạo basmati Ấn Độ của Văn phòng Sở hữu Trí tuệ New Zealand (IPONZ). Theo phán quyết được công bố ngày 30/10, IPONZ khẳng định Đạo luật Nhãn hiệu 2002 của New Zealand không cho phép đăng ký nhãn hiệu độc quyền với từ “Basmati”.
Apeda nộp đơn xin chứng nhận này từ tháng 2/2019, nhưng sau 5 năm, cơ quan nhãn hiệu đã bác bỏ với lý do rằng khu vực trồng basmati (Basmati Growing Area - BGA) bao gồm cả Ấn Độ và Pakistan; do đó, việc cấp chứng nhận riêng cho Ấn Độ sẽ gây bất công cho gạo basmati trồng tại Pakistan, vốn cũng đủ tiêu chuẩn “chính hiệu”.
Tòa Kenya: Ấn Độ không có cơ sở pháp lý phản đối
Tại Kenya, Tòa phúc thẩm cũng bác kháng cáo của Apeda trong vụ kiện chống lại Công ty Krish Commodities - doanh nghiệp nộp đơn đăng ký nhãn hiệu có thành phần chứa từ “Basmati”.
Krish Commodities đã nộp đơn xin bảo hộ nhãn hiệu từ năm 2009. Apeda phản đối, nhưng bị Cơ quan đăng ký nhãn hiệu Kenya bác đơn vào tháng 5/2013. Sau đó, vụ việc được đưa lên Tòa án Tối cao Kenya, cơ quan này năm 2017 tiếp tục giữ nguyên phán quyết trước đó. Đến nay, Tòa phúc thẩm khẳng định “basmati” chưa được đăng ký hay công nhận chính thức tại Kenya, nên Apeda không có cơ sở pháp lý để phản đối.
Tòa cũng nêu rõ, không có bằng chứng nào cho thấy nhãn hiệu tổng hợp của Krish Commodities gây hiểu nhầm hoặc vi phạm luật thương mại Kenya.
Các lập luận của tòa và tiền lệ quốc tế
Phán quyết của Tòa án New Zealand còn viện dẫn tiền lệ tại Úc, nơi Cơ quan đăng ký nhãn hiệu Australia hồi tháng 12/2022 từng khẳng định:
“Từ Basmati không thể dùng để phân biệt gạo do Apeda chứng nhận với gạo basmati thật được sản xuất bên ngoài Ấn Độ.”
Tòa cho rằng những “điều chỉnh kỹ thuật” trong đơn của Apeda nhằm bảo vệ các nhà sản xuất hợp pháp khác không thể giải quyết mâu thuẫn cốt lõi trong hồ sơ đăng ký.
Chuyên gia quốc tế đặt câu hỏi về chiến lược của Ấn Độ
Một chuyên gia quốc tế về chỉ dẫn địa lý nhận định: “Thật đáng chú ý khi Apeda chưa giành được bất kỳ đăng ký GI nào ở nước ngoài cho gạo basmati của Ấn Độ. Đã 9 năm kể từ khi gạo basmati được cấp GI trong nước năm 2016 - cần có một cuộc rà soát độc lập xem các vụ kiện này đã được xử lý đúng hướng hay chưa.”
Tác giả S. Chandrasekaran - người viết cuốn “Basmati Rice: The Natural History of Geographical Indication” - cho rằng:
“Định nghĩa về GI mang tính ‘Âu tâm luận’ (Euro-centric) đang bị thế giới mới đặt dấu hỏi. Nếu Ấn Độ không nhìn nhận GI dưới góc độ văn hóa - địa lý gắn với danh tiếng và nguồn gốc, chúng ta sẽ tiếp tục gặp trở ngại.”
Hệ quả pháp lý và triển vọng
Hai tòa án tại New Zealand và Kenya đều bác bỏ yêu cầu bảo hộ GI của Apeda theo Hiệp định về Các khía cạnh thương mại của quyền sở hữu trí tuệ (TRIPS). Các quyết định này được xem là một bước lùi đáng kể trong chiến lược toàn cầu của Ấn Độ nhằm khẳng định quyền sở hữu độc quyền đối với gạo basmati - biểu tượng nông sản hàng đầu của nước này.
NPK/ Vinagri News (The Hindu Businessline)
No comments:
Post a Comment